ویتامین E یک ریز مغذی ضروری برای سلامتی است که در دسته ویتامین‌های محلول در چربی قرار می‌گیرد. علاوه بر این، این ویتامین به عنوان یک آنتی‌اکسیدان نیز شناخته می‌شود.
بهترین منابع ویتامین E
از بهترین منابع غذایی می‌توان به روغن گیاهک گندم (Wheat Germ)، روغن آفتابگردان، تخمه آفتابگردان، بادام، فندق، بادام هندی، آووکادو، مانگو، اسفناج و غذاهای غنی شده با آن مانند سریال‌های صبحانه اشاره کرد.
علاوه بر منابع غذایی، مکمل‌های این ویتامین نیز می‌توانند برای برطرف کردن کمبود آن مورد استفاده قرار گیرد. این مکمل‌ها معمولا در دوزهای مختلف به دو شکل قرص و کپسول در داروخانه‌ها به فروش می‌رسند. از رایج‌ترین آن‌ها می‌توان به قرص ویتامین ای (E) ۴۰۰ اشاره کرد.
خواص ویتامین E
همانطور که عنوان شد، این ویتامین خواص و فواید زیادی برای سلامتی دارد. بهره‌گیری از برخی فواید این ویتامین تنها از طریق منابع غذایی امکان پذیر است. اما برای دستیابی به سایر خواص این ویتامین، تفاوتی بین مصرف منابع غذایی و قرص یا کپسول این ویتامین وجود ندارد. از جمله خواص آن برای سلامتی عبارتند از:
محافظت از سلول‌ها
یکی از اصلی‌ترین خواص آن، این است که به دلیل خاصیت آنتی اکسیدانی می‌تواند از سلول‌ها در برابر آسیب ناشی از مواد شیمیایی مضر (موسوم به رادیکال‌های آزاد) که معمولا در اثر سوخت و ساز درون سلولی، آلودگی هوا، سیگار کشیدن و اشعه ماوراء بنفش به وجود می‌آیند محافظت نماید. رادیکال‌های آزاد همچنین ممکن است خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و انواع سرطان را افزایش دهند. البته، اگر قصد دارید از ویتامین ای (E) جهت بهره بردن از خواص آنتی اکسیدانی آن استفاده نمایید مکمل آن نمی‌تواند کمک چندانی به شما بکند و حتما باید به سراغ منابع غذایی بروید.
تقویت سیستم ایمنی
از دیگر فواید آن می‌توان به نقش آن در تقویت سیستم ایمنی در برابر باکتری‌ها و ویروس‌ها اشاره کرد. این ویتامین همچنین با گشاد کردن عروق خونی باعث جلوگیری از افزایش فشار خون و ایجاد لخته خون خواهد شد. علاوه بر این‌ها، نرمال بودن سطح ویتامین ای (E) خون ممکن است تا حدی جلوی اثرات مضر کلسترول اضافی در بدن را نیز بگیرد.
ترمیم پوست
روغن یا ماسک ویتامین E می‌تواند بافت آسیب دیده پوست را بهبود بخشد. برخی محصولات آرایشی و پوستی نیز از خواص آن برای چاق کردن صورت خبر می‌دهند. البته شواهد محکمی برای پشتیبانی از ادعا آن‌ها در دسترس نیست.
کمبود ویتامین E چه تاثیراتی دارد؟
اگرچه کمبود این ویتامین به ندرت در افراد سالم اتفاق می‌افتد، اما می‌تواند باعث آسیب به اعصاب و عضلات گردد. این آسیب ممکن است به بی‌حسی دست و پا، اشکال در کنترل حرکات بدن، ضعف عضلانی، تضعیف سیستم ایمنی و ضعف بینایی منجر شود.
دوز مصرف
فرم طبیعی ویتامین ای (E) از نوع ساختنی (به انگلیسی Synthetic) آن موثرتر و مفید‌تر بوده. پس بهتر است که نیاز روزانه فرد حتی‌الامکان از منابع طبیعی تامین گردد. میزان نیاز روزانه افراد بالغ به آن در حدود ۱۵میلی‌گرم در روز معادل ٫۷ ۲۲ واحد بین المللی (IU) است. دوز ماهیانه این مقدار تقریبا با یک و نیم عدد قرص ویتامین ای ۴۰۰ برابر خواهد بود.
بنابراین، اگر به کمبود این ویتامین دچارید و می‌خواهید سطوح این ویتامین را در بدن خود افزایش دهید احتمالا مصرف نیمی از یک قرص ویتامین ای ۴۰۰ IU در ماه برای شما کافی خواهد بود. البته، پزشک شما می‌تواند دوز دقیق را بر اساس شرایط سلامت و تغذیه‌ای شما برایتان تجویز کند.
عوارض قرص ویتامین E
همانطور که پیش‌تر به آن اشاره کردیم، این ویتامین محلول در چربی است. مقدار اضافی آن از طریق ادرار دفع نشده و در کبد ذخیره خواهد گردید. از این رو، مصرف بیش از اندازه مکمل و قرص ویتامین E می‌تواند عوارضی جدی را برای بدن به همراه داشته باشد.
البته، عوارض این قرص نسبت به سایر ویتامین‌های محلول در چربی مانند K،A و D کمتر است. زیرا بدن تحمل مقادیر نسبتا بالای ویتامین ای (E) را دارد.
از جمله عوارض قرص ویتامین E عبارتند از:
افزایش خطر انعقاد خون بعد از جراحت
ریسک خونریزی و سکته مغزی بالا می‌رود
افزایش ریسک ابتلا به سرطان پروستات
مسمومیت ویتامین
لازم به تاکید است که عوارض کپسول ویتامین E تنها در شرایطی به وجود می‌آیند که مصرف آن از دوز توصیه شده و یا تجویز شده پزشک فراتر باشد. بنابراین، اگر دوز توصیه شده را رعایت کنید می‌توانید بدون هیچ نگرانی به مصرف آن ادامه دهید.
پیشگیری و درمان مسمومیت با قرص ویتامین E
بهترین راه برای بهره‌مند شدن از فواید ویتامین E و در عین حال پیشگیری از مسمومیت این است که دوز مصرفی خود از منابع غذایی و همچنین قرص را زیر 1000 میلی‌گرم در روز نگه دارید. متاسفانه، بسیاری از افراد تصور می‌کنند که این نوع مسمومیت تنها از طریق مکمل امکان پذیر است. اما بسیار مهم است که توجه کنید منابع غذایی ویتامین ای (E) نیز می‌توانند شما را مسموم کنند.
درمان مسمومیت خفیف تنها با توقف مصرف دارو صورت خواهد گرفت اما مسمومیت‌های شدیدتر نیاز به درمان و دریافت دارو خاص دارند. روش درمانی و دارو مورد نیاز را پزشک معالج بر اساس چگونگی تاثیر مسمومیت بر بدن تعیین خواهد کرد.
تداخل دارویی ویتامین E
افرادی که داروهای ضد انعقاد خون مصرف می‌کنند، بهتر است بدون نظر پزشک از مکمل‌های ویتامین E استفاده نکنند. زیرا ممکن است خطر خونریزی در آن‌ها افزایش پیدا کند. استفاده از این مکمل‌های قوی، همچنین می‌تواند تاثیر داروهای شیمی‌درمانی را نیز کاهش دهد.
بعلاوه، ممکن است که در برخی مبتلایان به سرطان سینه، دوز بالا این ویتامین با دارو تاموکسیفن که برای درمان این بیماری استفاده می‌شود تداخل ایجاد کند. ویتامین E می‌تواند عملکرد دارو در پیوند سیکلوسپورین را در افرادی که به تازگی پیوند عضو انجام داده‌اند نیز دچار تداخل کند.
ویتامین E یک ریز مغذی ضروری برای سلامت و عملکرد بدن است. دریافت آن از منابع غذایی می‌تواند نیاز روزانه بدن را برطرف نماید. اما مصرف مکمل نیز که معمولا به شکل قرص یا کپسول است به افرادی که کمبود آن را دارند توصیه می‌شود. متداول‌ترین نوع مکمل این ویتامین، کپسول یا قرص ۴۰۰ IU بوده که از طریق داروخانه‌ها قابل تهیه است.
