بیوپسی یکی از راه‌هایی است که تعیین می‌کند که در بدن چه می‌گذرد. در بیوپسی، نمونه‌هایی از بافت، سلول‌ها یا مایعات برداشته می‌شود تا آسیب شناس (پاتولوژیست) بتواند آن‌ها را برای علائم بیماری بررسی کند. بیوپسی برای تشخیص یا نظارت بر شرایط پزشکی یا برنامه ریزی برای درمان انجام می‌شود.
از بیوپسی برای تشخیص چه بیماری‌هایی استفاده می‌شود؟
ممکن است اصطلاح "بیوپسی" را بشنوید و به "سرطان" فکر کنید، اما بیوپسی برای تشخیص بسیاری از شرایط پزشکی انجام می‌شود، مانند:
- اختلالات التهابی، مانند کلیه (نفریت) یا کبد (هپاتیت)
- عفونت‌ها، مانند سل
- اختلالات ایمنی، مانند پانکراتیت مزمن
- بیماری زخم پپتیک
- اندومتریوز
انواع نمونه‌برداری چیست؟
همه بیوپسی‌ها روش‌هایی برای به دست آوردن نمونه‌هایی از بافت و مایع هستند که به روش‌های مختلفی انجام می‌شوند. پزشک یا جراح می‌تواند بیوپسی را در مطب‌های پزشکی یا اتاق‌های عمل انجام دهد. انواع بیوپسی عبارت‌اند از:
بیوپسی مغز استخوان
از یک سوزن و سرنگ مخصوص نمونه‌برداری برای بدست آوردن نمونه کوچکی از مغز استخوان استفاده می‌شود. بیوپسی مغز استخوان را برای تشخیص سرطان خون ، اختلالات خونی و سایر بیماری‌ها انجام می‌دهند.
بیوپسی مخروطی
به عنوان بیوپسی کنیزاسیون یا نمونه‌برداری با چاقوی سرد شناخته می‌شود، بیوپسی مخروطی برای برداشتن بافت غیر طبیعی از دهانه رحم انجام می‌شود. بیوپسی مخروطی سرطان دهانه رحم یا دیسپلازی دهانه رحم که می‌تواند منجر به سرطان شود را تشخیص می‌دهد.
نمونه‌برداری Excisional یا نمونه‌برداری برشی Incisional
در این روش، برش‌ها یا بریدگی‌هایی در بدن ایجاد می‌کنند تا بافت را از داخل بدن خارج کنند. نمونه‌برداری اکسیژنال شامل برداشتن کل توده‌ها یا نواحی مشکوک است و بیوپسی اینسیژنال شامل نمونه برداری از بافت توده‌ها یا نواحی مشکوک است.
بیوپسی مایع
آزمایش خون نشانه‌های سلول‌های سرطانی یا DNA سلول سرطانی را تشخیص می‌دهد.
نمونه‌برداری سوزنی
از بیوپسی سوزنی برای استخراج سلول، مایع یا بافت استفاده می‌شود. پزشک ممکن است در صورت احساس توده یا برآمدگی غیرمعمول در بدن یا آزمایش‌های تصویربرداری مشکلات احتمالی را تشخیص دهد و نمونه‌برداری سوزنی را تجویز کند.
پانچ بیوپسی
از وسیله‌ی خاصی برای برداشتن بافتی که ممکن است سرطانی باشد استفاده می‌شود که سوراخی در سطح پوست ایجاد می‌کند.
بیوپسی غدد/گره لنفاوی
این روش را انجام می‌دهند تا ببینند آیا سلول‌های سرطانی از تومور اصلی گسترش یافته‌اند یا خیر.
بیوپسی تراشی
از یک تیغ برای خراش دادن نمونه کوچکی از سلول‌های پوست برای تشخیص سرطان پوست استفاده می‌کنند.
قبل از نمونه‌برداری چه اقداماتی باید انجام داد؟
قبل از انجام بیوپسی سوالات زیر سوال می‌شود:
- چه داروهایی مصرف می‌کنید از جمله داروهای بدون نسخه، داروهای تجویزی، ویتامین‌ها و مکمل‌های گیاهی
- آیا آلرژی دارید یا خیر
- پزشک در مورد مسائل پزشکی که نیاز به بیوپسی دارد و سایر شرایط پزشکی را می‌داند، اما ممکن است از شما بپرسد که آیا مشکلات جدیدی دارید یا خیر. به عنوان مثال، ممکن است در مورد عفونت‌های ویروسی مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا بپرسد.
همچنین ممکن است در مورد موارد زیر به شما اطلاعاتی داده شود:
- قبل از بیوپسی از خوردن یا نوشیدن مایعات خودداری کنید.
- مصرف برخی داروها مانند آسپرین یا داروهای رقیق‌کننده خون را به طور موقت قطع کنید.
- بعد از بیوپسی به خانه می‌روید یا خیر.
- به کسی نیاز دارید که چند ساعت در حین بهبودی در کنار شما بماند.
برای نمونه‌برداری از چه نوع بیهوشی استفاده می‌شود؟
- بی‌حسی موضعی: بی‌حسی در بخش کوچکی از بدن
- بی‌حسی منطقه‌ای: فرآیند بی‌حسی در محدوده‌ی بزرگتری از بدن
- بیهوشی عمومی: کاهش سطح هوشیاری برای عدم احساس درد
چه قسمت‌هایی از بدن نمونه‌برداری می‌شوند؟
برخی از نمونه برداری‌های رایج عبارت‌اند از:
- بیوپسی سینه
- بیوپسی پروستات (از جمله بیوپسی پروستات از طریق MRI)
- بیوپسی آندومتر (برای تشخیص مشکلات پوشش داخلی رحم)
- بیوپسی کبد
- بیوپسی قلب (پس از پیوند قلب)
- بیوپسی کلیه
- بیوپسی پوست
بعد از نمونه‌برداری چه مراقبت‌هایی لازم است؟
بستگی به نوع بیهوشی و عوارضی که دارد، اگر بی‌حسی موضعی دریافت کرده‌اید می‌توانید به منزل بروید ولی افرادی که بیهوشی عمومی داشته‌اند معمولا یک شب در بیمارستان بستری می‌شوند.
آیا بیوپسی درد دارد؟
چنانچه بیهوشی دریافت کنید، ممکن است کمی درد بعد از عمل داشته باشید. اگر احساس درد زیادی داشتید به پزشک خود اطلاع دهید تا داروهای ضد درد تجویز کند.
عوارض احتمالی نمونه‌برداری چیست؟
عوارض بیوپسی نادر است، اما ممکن است رخ دهد. بسته به روش بیوپسی، عوارض ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- خون‌ریزی بیش از حد
- عفونت
- جای زخم (اگر پزشک از چاقوی جراحی یا ابزار تیز دیگری برای تهیه نمونه بافت استفاده کند، ممکن است یک اسکار کوچک در محل بیوپسی داشته باشید)
در صورت بروز عوامل زیر حتما به پزشک اطلاع دهید:
- خون‌ریزی در محل بیوپسی متوقف نشود.
- محل بیوپسی قرمز و متورم باشد و نسبت به لمس حساس باشد یا ترشح داشته باشد که نشان از عفونت است.
- تب
آماده شدن نتیجه بیوپسی چقدر طول می‌کشد؟
انتظار برای دریافت جواب ممکن است سخت‌ترین بخش بیوپسی باشد. پزشک نحوه و زمان دریافت نتایج را توضیح خواهد داد. نتایج بیوپسی ممکن است در عرض چند ساعت، چند روز یا بیش از یک هفته طول بکشد.
اگر نتایج نمونه‌برداری نشان دهد مشکلی وجود دارد، چه اتفاقی می‌افتد؟
پزشک نتایج آزمایشات و نمونه‌برداری را توضیح می‌دهد، مانند سلول‌هایی که شبیه سلول‌های طبیعی نیستند. آن‌ها همچنین مراحل بعدی را توضیح خواهند داد، ممکن است این آزمایشات اضافی یا برنامه‌ریزی برای درمان باشد.
آیا نتایج بیوپسی همیشه دقیق است؟
نمونه‌برداری روشی بسیار دقیق برای تشخیص سلول‌های غیرطبیعی یا سایر تغییرات در بدن است که ممکن است نشانه‌ای از مشکلات باشد. مطالعات نشان می‌دهد که نتایج منفی کاذب اتفاق می‌افتد. نتیجه منفی کاذب به این معنی است که شما سرطان یا بیماری دیگری دارید که نمونه‌برداری آن را تشخیص نداده است. نرخ منفی کاذب بسته به نوع سرطان یا شرایط پزشکی متفاوت است. اگر در حال انجام بیوپسی هستید، از ارائه پزشک در مورد نرخ منفی کاذب برای آن نوع بیوپسی سوال کنید.
اگر نمونه‌برداری می‌کنید، سعی کنید به یاد داشته باشید که بیوپسی آزمایشی برای تشخیص هر گونه مشکل است. این بدان معنا نیست که سرطان یا بیماری جدی دیگری دارید. و اگر نتایج نمونه‌برداری شما نشان داد که چیزی در حال وقوع است، سعی کنید نتایج را به عنوان اولین قدم خود برای بهبودی در نظر بگیرید. در هر مرحله به شما کمک می‌کند تا مطلع بمانید و به شما کمک می‌کند تا تصمیمات مهمی‌در مورد سلامت خود بگیرید.
