در ترافیک نشستهاید، برای یک جلسه مهم دیرتان شده، و گذر دقیقهها را تماشا میکنید. هیپوتالاموس، یک برج کنترل کوچک در مغز، دستور ارسال میکند: هورمونهای استرس را ارسال کنید. این هورمونها همان هورمونهایی هستند که واکنش «جنگ یا گریز» بدن شما را تحریک میکنند.
بدن چگونه به استرس پاسخ میدهد؟
استرس، ضربان قلب را تند میکند. سرعت نفس کشیدن را بالا میبرد و ماهیچهها آماده عمل میشوند. این پاسخ در مواقع اضطراری از بدن محافظت میکند. اما زمانی که پاسخ، هر روز ادامه داشته باشد، میتواند سلامت شما را در معرض خطر جدی قرار دهد.
استرس یک واکنش فیزیکی و ذهنی طبیعی به تجربیات زندگی است. هر کسی هر از گاهی آن را تجربه میکند. از مسئولیتهای روزمره مانند کار و خانواده گرفته تا رویدادهای مهم در زندگی. جنگ یا مرگ یکی از عزیزان میتواند باعث استرس شود. در موقعیتهای فوری و کوتاه مدت، استرس میتواند برای سلامتی مفید هم باشد. میتواند به شما کمک کند تا با موقعیتهای بالقوه جدی کنار بیایید. بدن با ترشح هورمونهایی به آن پاسخ میدهد. با افزایش ضربان قلب و تنفس، ماهیچهها را برای واکنش آماده میکند.
اما، اگر پاسخ به استرس متوقف نشود، و این سطح از هورمونها بسیار طولانیتر از آنچه برای بقا لازم است بالا بمانند، میتواند روی سلامتی افراد تأثیر منفی بگذارد. استرس مزمن میتواند علائم مختلفی ایجاد کند و بر سلامت کلی شما تأثیر بگذارد.
علائم استرس مزمن عبارتند از:
تحریک پذیری
اضطراب
افسردگی
سردرد
بیخوابی
سیستم عصبی مرکزی مسئول پاسخ "جنگ یا گریز" است
سیستم عصبی مرکزی (CNS) مسئول پاسخ "جنگ یا گریز" است. در مغز، هیپوتالاموس توپ را به چرخش در میآورد و به غدد فوقکلیوی میگوید که هورمونهایی مثل: آدرنالین و کورتیزول را آزاد کنند. این هورمونها، ضربان قلب را افزایش میدهند و خون را به مناطقی که در مواقع اضطراری بیشتر به آن نیاز دارند، مانند ماهیچهها، قلب و سایر اندامهای مهم میفرستند.
وقتی ترس و استرس از بین رفت، هیپوتالاموس باید به همه سیستمها بگوید که به حالت عادی برگردند. اگر CNS نتواند به حالت عادی بازگردد، یا اگر عامل استرسزا از بین نرود، پاسخ ادامه خواهد داشت.
استرس مزمن نیز عاملی در رفتارهایی مانند پرخوری یا نخوردن کافی، سوء مصرف الکل یا مواد مخدر و کناره گیری اجتماعی است.
تاثیر استرس روی سیستمهای مختلف بدن
سیستم تنفسی و قلبی عروقی
هورمونهای تولید شده بر سیستم تنفسی و قلبی عروقی تأثیر میگذارد. مادامی که بدنتان در حال پاسخ است ، برای توزیع سریع خون غنی از اکسیژن در بدن، سریعتر نفس میکشید. اگر قبلاً مشکل تنفسی مانند آسم یا آمفیزم دارید، حتی تنفس سختتر میشود.
تحت استرس، قلب نیز سریعتر پمپاژ میکند. هورمونها باعث میشوند رگهای خونی منقبض شوند و اکسیژن بیشتری را به ماهیچههایتان هدایت کنند، بنابراین قدرت بیشتری برای اقدام خواهید داشت. اما این کار فشار خون شما را نیز بالا میبرد. هنگامی که فشار خون افزایش مییابد، خطر سکته مغزی یا حمله قلبی نیز افزایش پیدا میکند.
دستگاه گوارش
تحت استرس، کبد قند خون اضافی (گلوکز) تولید میکند تا انرژی بیشتری بدهد. اگر تحت استرس مزمن هستید، بدنتان ممکن است نتواند این افزایش گلوکز را تحمل کند. این امر ممکن است خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را افزایش دهد.
ترشح هورمونها، تنفس سریع و افزایش ضربان قلب نیز میتواند سیستم گوارش را دچار مشکل کند. به دلیل افزایش اسید معده، احتمال سوزش سر دل یا رفلاکس اسید معده بیشتر است. استرس باعث ایجاد زخم نمیشود (باکتری به نام هلیکوباکتر پیلوری اغلب باعث ایجاد زخم میشود)، اما میتواند خطر ابتلا به آنها را افزایش دهد و باعث ایجاد زخمهای موجود شود. همچنین میتواند بر نحوه حرکت غذا در بدن شما تأثیر بگذارد و منجر به اسهال یا یبوست شود. علاوه براین ممکن است حالت تهوع، استفراغ یا معده درد را تجربه کنید.
سیستم عضلانی
عضلات منقبض میشوند تا از آسیب در هنگام استرس محافظت کنند. آنها تمایل دارند پس از استراحت مجدداً آزاد شوند، اما اگر دائماً تحت استرس هستید، ممکن است ماهیچههای شما فرصتی برای استراحت نداشته باشند. عضلات سفت باعث سردرد، درد کمر و شانه و بدن درد میشود.
سیستم جنسی و تولید مثل
استرس هم برای جسم و هم برای ذهن خستهکننده است. وقتی تحت استرس دائمی هستید، از دست دادن میل جنسی غیرعادی نیست. در حالی که استرس کوتاه مدت ممکن است باعث شود مردان هورمون مردانه تستوسترون بیشتری تولید کنند، اما این اثر ماندگار نیست.
اگر استرس برای مدت طولانی ادامه یابد، سطح تستوسترون مردان شروع به کاهش میکند. که میتواند در تولید اسپرم اختلال ایجاد کند و باعث اختلال نعوظ یا ناتوانی جنسی شود. همچنین ممکن است خطر عفونت برای اندامهای تناسلی مردانه مانند پروستات و بیضهها را افزایش دهد.
برای زنان نیز میتواند بر چرخه قاعدگی تأثیر بگذارد. میتواند منجر به پریودهای نامنظم، سنگینتر یا دردناکتر شود. همچنین میتواند علائم فیزیکی یائسگی را تشدید کند.
سیستم ایمنی
استرس سیستم ایمنی را تحریک میکند. این تحریک میتواند به شما در جلوگیری از عفونت و التیام زخمها کمک کند. اما با گذشت زمان، هورمونهای تولید شده، سیستم ایمنی را تضعیف کرده و پاسخ بدن به مهاجمان خارجی را کاهش میدهند. افرادی که تحت استرس مزمن هستند بیشتر مستعد ابتلا به بیماریهای ویروسی مانند آنفولانزا و سرماخوردگی و همچنین سایر عفونتها هستند. همچنین زمان بهبودی از یک بیماری یا آسیب افزایش پیدا میکند.
منبع: healthline